Chưa bao giờ thị trường lao động Việt Nam lại xảy ra tình trạng khan hiếm nguồn lao động như hiện nay. Nghịch lý giữa cung và cầu rõ rệt, mặc dù nhiều người lao động mất việc nhưng các doanh nghiệp vẫn khó tuyển dụng nhân sự đặc biệt là các ngành kỹ thuật và sản xuất. Bài viết này sẽ làm rõ nguyên nhân dẫn đến tình trạng này và đưa ra một số giải pháp để doanh nghiệp có thể thích ứng với tình hình.
Tỷ lệ thất nghiệp và thực trạng thị trường lao động Việt Nam
Theo thống kê của Bộ Công Thương, trong tháng 9/2024 cả nước có 11.200 doanh nghiệp mới thành lập, số lượng lao động đăng ký khoảng 63.000 người, giảm so với tháng trước. Cho đến nay, cả nước có khoảng 122.000 doanh nghiệp thành lập, tăng so với cùng kỳ năm ngoái nhưng lượng lao động lại giảm 3,4%. Điều này thể hiện sự chênh lệch giữa cung cầu trong thị trường nhân lực đáng báo động.
Theo các báo cáo từ Tổng cục Thống kê và Bộ Lao động, tỷ lệ thất nghiệp tại Việt Nam đã tăng đáng kể trong năm vừa qua. Điều này đặc biệt rõ ràng trong những ngành không yêu cầu trình độ cao hoặc lao động phổ thông, nơi mà nhiều công ty đã cắt giảm nhân sự do tác động của suy thoái kinh tế.
Tuy nhiên, khi xét đến các ngành đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao, như ngành kỹ thuật, doanh nghiệp lại đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân sự. Mặc dù có một lượng lớn lao động đang tìm kiếm việc làm, nhiều doanh nghiệp vẫn không thể tìm được ứng viên phù hợp để lấp đầy các vị trí đang trống.
Vì sao doanh nghiệp ngành kỹ thuật khó tuyển dụng
Một trong những lý do chính đó là thiếu hụt kỹ năng chuyên môn. Các doanh nghiệp trong ngành kỹ thuật thường đòi hỏi ứng viên phải có kỹ năng chuyên sâu, từ khả năng vận hành máy móc đến hiểu biết về công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, hệ thống giáo dục và đào tạo hiện tại chưa đáp ứng đủ nhu cầu của thị trường. Nhiều ứng viên thiếu kinh nghiệm thực tế hoặc không được đào tạo đầy đủ về các kỹ năng cần thiết, dẫn đến sự chênh lệch lớn giữa yêu cầu của doanh nghiệp và trình độ lao động.
Yêu cầu công việc ngày càng cao cũng là một yếu tố quan trọng. Công nghệ thay đổi nhanh chóng, đòi hỏi kỹ thuật viên không chỉ có kiến thức về máy móc mà còn yêu cầu khả năng giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo và hiểu biết về công nghệ số. Các doanh nghiệp cần những người có thể nhanh chóng thích nghi với các công nghệ mới, nhưng không phải ai cũng có khả năng đáp ứng yêu cầu này. Điều này khiến cho việc tuyển dụng trở nên khó khăn hơn.
Ngoài ra, kỹ thuật viên còn có tâm lý chọn lựa công việc khiến tình trạng khan hiếm nhân sự ngày càng ở mức báo động. Những kỹ thuật viên có tay nghề cao thường tìm kiếm cơ hội làm việc tại các công ty nước ngoài, nơi có môi trường làm việc tốt hơn và mức lương cao hơn. Điều này tạo ra sự cạnh tranh khốc liệt giữa các doanh nghiệp trong nước, dẫn đến tình trạng khó tuyển dụng.
Giải pháp cho vấn đề tuyển dụng ngành kỹ thuật
Đối với doanh nghiệp
Để thích nghi với tình hình, doanh nghiệp có thể cân nhắc một số giải pháp sau:
Đầu tư vào các chương trình đào tạo nội bộ để nâng cao chất lượng nhân sự.
Tuyển dụng các ứng viên có tiềm năng và đào tạo họ từ đầu để phù hợp với yêu cầu công việc cụ thể, thay vì đi tìm kiếm những ứng viên đã đủ kỹ năng.
Ngoài ra, việc tạo dựng môi trường làm việc hấp dẫn với mức lương và phúc lợi cạnh tranh hơn cũng sẽ giúp thu hút và giữ chân nhân sự có năng lực. Doanh nghiệp cũng nên cân nhắc đến việc liên kết với các trường đại học và cao đẳng để tìm kiếm những sinh viên xuất sắc, tiềm năng và đào tạo họ trong quá trình thực tập.
Đối với người lao động
Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của doanh nghiệp, kỹ thuật viên nên chủ động nâng cao trình độ chuyên môn, rèn luyện kỹ năng mềm và trang bị khả năng sử dụng ngoại ngữ, nhất là tiếng Anh và tiếng Trung để đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước cũng như quốc tế. Kỹ thuật viên cũng nên hiểu rõ nhu cầu của doanh nghiệp và chuẩn bị hồ sơ xin việc một cách chuyên nghiệp.
Nhìn chung, thị trường lao động hiện đang đối mặt với nhiều thách thức nhưng cũng mở ra những cơ hội lớn, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ, sản xuất và kỹ thuật. Doanh nghiệp và người lao động hoàn toàn có thể lựa chọn những giải pháp phù hợp sẽ tìm kiếm được cơ hội hợp tác và phát triển bền vững.
